Konu :                    Kanser

Yazan :                  Prof. Dr. Fevzi Altuntaş

Aferez Nedir?

Kan ile uğraşan bir bilim dalıdır diyebiliriz. Bir hastalığı iyileştirmek için veya istenilen kan bileşenini veya kök hücre veya hücresel tedavi ürünlerini elde etmek için kanın vücut dışında işlenmesiyle ilgilenen bir bilim dalıdır. Terapötik aferez (Tedavi edici) ile hastalığın olası etkeni veya etkenleri kandan uzaklaştırmak, Donör aferezi (Kan Bağışı) ile sadece istenilen veya gerekli olan kan ürününü toplamak, Kök hücre aferezi ile kandan kök hücreler, öncü hücreler, doğal öldürücü hücreler veya hücresel tedavi ürünleri toplanabilmekte ve hücresel tedavi amaçlı kullanılmaktadır.

Kanser tedavisinden nörolojik hastalıkların tedavisine, böbrek hastalıklarından hematolojik hastalıklara kök hücre tedavisinden tümör aşılarına kadar çok geniş yelpazede faaliyet gösteren bir bilim dalıdır.

Aferez ne ile uğraşmaktadır?

​

Aferez bilim dalı tedavi ve donasyon ile uğraşmaktadır.

(1) Donör Aferezi:

​

Sağlıklı donörlerden selektif olarak spesifik kan ürünü ayrıştırılması ve hazırlanmasıdır. Bu yöntemle vericiden eritrosit, trombosit, lökosit ve plazma gibi istenilen kan ürününün bir veya daha fazlasını istenilen miktarda ayrıştırıp toplamak mümkündür.

(2) Terapötik Aferez:

​

Hastanın kanından tedavi amacıyla selektif olarak kan komponenti, plazma veya plazma ürünlerinden bir veya daha fazla kısmının uzaklaştırılmasıdır. Bu tip aferez ile hastanın kanında bulunan ancak hasta için zararlı olan her türlü hücre, plazma içeriği veya maddeyi seçici bir şekilde uzaklaştırmak mümkündür.

(3) Periferik Kök Hücre Aferezi:

​

Kök hücre nakli yapmak üzere hastanın kendisinden (otolog) veya sağlıklı vericiden (allojenik) kök hücre veya hücresel tedavi ürünü toplama ve işlemi işlemleridir. Bugün için kök hücre nakillerinde en çok tercih edilen kök hücre toplama yöntemidir.

Ülkemizde Aferez Tedavisi Gelişmiş Ülkeler Düzeyinde

​

Ülkemizde 2000’li yılların başında 20 civarı merkezde 2.000 civarı terapötik aferez işlemi yapılmakta iken, 2014 yılında 71 merkezde 26.000 civarında terapötik aferez işlemi uygulanmıştır.

Ülkemizde Kök Hücre Nakli Uygulamaları Avrupa Birliği Ülkeleri Düzeyinde

Ülkemizde 2000’li yılların başında 10 civarı kök hücre nakil merkezinde yaklaşık 200 kök hücre nakil işlemi gerçekleştirilirken, 2019 yılında toplam 90’nın üzerinde merkezde yaklaşık 500 kök hücre nakli uygulanmıştır. 15 yıllık süreçte ülkemizde nüfus başına düşen kök hücre nakli aktivitesi yaklaşık 15 kat artış göstermiştir.

Aferez hangi hastalıkların tedavisinde önem taşımaktadır?

​

Ülkemizde, terapötik aferez uygulamaları bir çok bilim alanında başarı ile uygulanmaktadır. Aferez başta hematoloji olmak üzere, dermatoloji, nöroloji, immünoloji, tıbbı onkoloji, romatoloji, endokrinoloji, gastroenteroloji, nefroloji, yoğun bakım, kardiyoloji, nöroşirurji, kardiyovasküler cerrahi, göğüs cerrahi, ortopedi, kadın hastalıkları ve doğum, cerrahi onkoloji, reanimasyon, acil tıbbı, mikrobiyoloji ve klinik infeksiyon gibi bilim dallarını ilgilendiren çok çeşitli hastalıkların tedavisinde başarı ile uygulanan bir tedavi yöntemi olmuş ve son yıllarda olmazsa olmaz bilim dalı haline gelmiştir.

Dünya Aferez Birliği (WAA)

​

World Apheresis Association (WAA) (Dünya Aferez Birliği) 1984 yılında 7 ulusal organizasyonun desteği ile Dijon/Fransada kurulmuştur. Bugünkü merkezi Ottawa/Kanada’da bulunan birliğe 15 ülke üye bulunmaktadır. İlk uluslararası toplantısını 1986 yılında Tokyo/Japonya’da yapmıştır. 34 yıllık dernek isminden de anlaşılacağı üzere Dünyada çatı organizasyon rolünü üstlenmektedir.

Dünya aferez birliği bu alanda çalışan STK, bilim adamları, enstitüler, üniversiteler gibi tüm paydaşları ile işbirliği yapmaktadır. Üye ülke temsilcileri ile beraber tüm dünyada eğitim ve uygulama faaliyetlerinde bulunmaktadır. Tüm Dünyada uluslararası bilimsel kongre, toplantı ve çalıştaylar düzenlemektedir. İnternet tabanlı eğitim faaliyetlerinde bulunmaktadır. Alanında önemli bir veri kayıt sistemine sahip olup bilimsel faaliyetler için tüm bilim adamlarına açıktır. Uluslararası Araştırma kültürünün yaygınlaşması için çaba sarf etmektedir ve önemli araştırmalara imza atılmaktadır. “Transfusion & Apheresis Science” dergisini çıkarmaktadır. Bilimsel Teknoloji ve alt yapı için ARGE faaliyetlerine destek vermektedir. Bu konuda sektör ile işbirliği yapmaktadır. Sosyal sorumluluk projeleri ve sağlık okur yazarlığını artırıcı farkındalıklarında bulunmaktadır.